Андрэ Брэтон
Паветра вады

André Breton

L’air de l’eau

Свет у цалунку
Гулец з пруткамі ляшчыны вышытымі на рукавах
Утаймоўвае рой маладых малпальвоў
Што рухнулі з карніза
Усё робіцца непразрыстым мінае карэта ночы
Запрэжаная аксалотлямі ў сініх чаравіках
Праз выхад іскрысты дарога гвалту вядзе да магілы
Мошчанай павекамі і вейкамі
Закон таліёна мардуе зорны народ
А ты чапурышся для мяне чорнай расой
Падчас таго як страшэнныя межы розуму
З лазовымі валасамі
Растрэскваюцца па даўжыні
Даючы волю чаплям
Вярнуцца на суседняе возера
Кра́ты спектакля чароўна скруціліся
Паветранае верацяно адзіны сведка ўцёкаў чалавека
На золку ў палі славутай люцэрны
Час
Цяпер гэта тое пра што звіняць залатыя бразготкі цыганкі
Пялёсткам карэопсіса
Вершніца галопам на кане ў навальнічныя яблыкі
Здалёку рукі ўсё яшчэ цягнуцца ўшыркі
Прыцярушаны ромб спадсподу ўдае
На вігвам у сініх бізонах намаляваных
Індэйцамі падушкі
Звонку паветра спрабуе пальчаткі з амялы
На чыстай вады прылаўку
Свет у цалунку свет
Ка мне шчыткі
Шчыткі на панцыры вялізнай нябеснай чарапахі з брушкам жука-плывунца
Яна б’ецца штоноч у каханні
З вялізнай чорнай чарапахай гіганцкай скалапендрай карэння

Я мрою я бачу ты без канца накладаешся на сябе
Ты сядзіш на высозным каралавым столку
Перад люстрам што заўсёды ў першай чвэрці
Двума пальцамі на крылцы грабеньчыкавай вады
І ў гэты ж час
Ты вяртаешся з падарожжа ты ўваходзіш апошняй ў грот
У струменях маланак
Ты мяне не пазнала
Ты ляжыш уздоўж ложка прачынаешся ці засынаеш
Прачынаешся там дзе заснула ці зусім не там
Голай і падскоквае кулька звышвады
Тысяча кулек звышвады гудуць па-над табой
Бязважкіх такіх што на іх не зважаеш
Твой подых твая кроў знайшлі паратунак ад шалёных выкрутаў паветра
Ты праходзіш праз вуліцу аўтамабілі нясуцца ў твой бок і робяцца ценем
І тым жа
Дзіцём
Захопленай раздзьмутымі блішчынкамі
Ты скачаш праз скакалку
Якраз каб з’явіўся ўверсе нябачнай лесвіцы
Самотны зялёны матылёк вартаўнік азіяцкіх вышынь
Я пялегую ўсё што было табою
Ва ўсім што мае табою стаць
Я слухаю мілагучны свіст
Тваіх незлічоных рук
Адзіная змяя ў кожным дрэве
Тваіх рук у іх сарцавіне верціцца крышталь ружы вятроў
Мая жывая крыніца сіваская

Шэрай гадзінай 1934
Паветра было дзівоснай ружай пад колер чырвонай рыбкі
І лес у час калі я збіраўся ўвайсці
Сустракаў мяне дрэвам з лісцем з цыгарэтнай паперы
Таму што я чакаў цябе
І таму што калі ты ідзеш поруч
Дзе-кольвек
Твае вусны ахвотна робяцца спарыннёй
З якой вылятае зноў і зноў расплывіста сіняе разбітае кола
Каб бляднець па каляінах
Усе чароўныя сілы спяшаліся мне насустрач
Вавёрка прыйшла і ўклалася белым брушкам на маё сэрца
Не ведаю якім чынам яна не ўпала
Але зямля была поўнай адбіткаў глыбейшых за адбіткі вады
Быццам метал скінуў нарэшце сваю шкарлупіну
І ты лежачы ў жудасным моры дыяментаў
Вярцелася
Голай
У вялізарным сонцы феерверкаў
Я бачыў як ты спакваля спускалася з радыяларый
І нават шкарлупкі марскога вожыка я быў там
Даруй тады ўжо не быў
Я падняў галаву бо жывая скарбніца з белага аксаміту пакінула мяне
І я тужыў
Неба праз лісце праменіла дзікліва і жорстка як страказа
Я ледзь не заплюшчыў вочы
Як дзве дашчаныя перагародкі разышліся раптам і рухнулі
Бязгучна
Быццам два сярэднія лісткі вялізнага ландыша
Кветкі ў якую змясцілася б цэлая ноч
Я быў там дзе ты бачыш мяне
У набатным водары
Пакуль яны не вярнуліся як штодня да зменлівага жыцця
Я паспеў крануцца вуснамі
Тваіх шкляных ног

Вочы юргіні яскравыя маленькай бялюткай вавілонянкі
Ейны пупок аправа для каменя таго самага колеру
У час калі раскрываецца як акенца ў начны сад
Рука Жакліны Х
Якую згубу несяце вы ў глыбіні гэтай рукі
Пазачасныя вочы заўсёды вільготныя
Кветка хто змог бы назваць вас стрыманасцю прарока
Скончана з цяперашнім прошлым будучым
Я пяю непаўторнае святло супадзення
Радасць схіліцца над вітражнай ружай найвышэйшага ледавіка
Цудоўныя прасякненні якія заўважыш аднойчы скруцілі ў ражок масніцы
Дасяжнасць дзіўных але на першы погляд нязначных здарэнняў
І іхні дар прыўлашчвання канчатковага галавакружнага сабе самому
Я пяю ваш пагібельны далягляд
Вы што міргаеце ледзь заўважна ў руцэ майго кахання
Паміж заслонай жыцця
І заслонай сэрца
Вочы юргіні яскравыя
Ю Я
З таемнага алфавіта найпільнейшай патрэбы

Збіралася на пятую гадзіну раніцы
Імжыстая барка цягнула ланцуг каб выбіць шыбы
А звонку
Ільсняны чарвяк
Узнімаў як лісток Парыж
Гэта быў толькі крык дрыготкі працяглы
Крык што падняўся зблізу з прытулку Матэрнітэ
ПАКІНЬ ПЛАВІЛЬШЧЫК ПСІХ
Але ўсё што мінала праз радасць у выпарэнне гэтага болю
Мне здаецца я падаў доўга
Я сціскаў яшчэ жменю травы
Аж раптам той шолах кветак і ледзяных іголак
Тыя зялёныя бровы той маятнік знічкі
З якіх глыбінь мог нанова паўстаць такі герметычны
Звон
Хоць яшчэ напярэдадні ні з чаго не мог я прадбачыць яго спыненне на лесвічнай пляцоўцы
Звон на сценках якога
Ундына
Мітусліва каб падняць табе понаж стральца ў форме кап’я
Ты вы́разала бясхібныя знакі
Майго зачаравання
Кінжалам з каралавай ручкай што раздвойваецца да бясконцасці
Каб твая кроў і мая
Зліліся ў адну

Зборнік Паветра вады апублікаваны ў 1934 годзе і прысвечаны Жакліне Ламба (Жакліне Х) — мастачцы і другой жонцы паэта, з якой ён пазнаёміўся ў тым самым годзе (гл. Шэрай гадзінай 1934). У зборніку, які вызначае сталы перыяд развіцця паэтычнага метаду Брэтона, цераз плотную, перанасычаную, часта непранікальную сінтаксічную ткань аўтаматычных вершаў свіціцца вобраз Жанчыны — даастатку іррэальнай, міфалагізаванай, самаадрознай, захопленай у адвечным працэсе пераўтварэння, перасабірання, саманапластання (superposée à toi-même — ты накладаешся на сябе). Жанчына для Брэтона — першасны і ідэальны праваднік цудоўнага, бадай, стрыжнёвай эстэтычнай катэгорыі сюррэалісцкага светаўспрымання.

жывая крыніца сіваская — верагодна, спасылка да Сарака Севастыйскіх пакутнікаў, асуджаных на смерць у халодным возеры.